Türkiye’nin 11 ilini etkiledi, 6 Şubat’ı hatırlayın
Çok şükür millet olarak bizi bir arada tutan dayanışma ruhu, yaraların sarılmasında her zamankinden daha etkili oldu. Felaketin üzerinden bir yıl geçtikten sonra her alanda dayanışmanın sürdürülmesi kritik bir eşikte bulunuyor. Özellikle konut üretiminde kaliteli binalar inşa etmek zihniyet değişiminin sembolü olabilir.
Takvimler 6 Şubat 2023’ü gösterdiğinde tüm Türkiye güne tarifsiz bir acıyla başladı. Kahramanmaraş merkezli depremler 11 ili derinden yaraladı. İlk olarak Kahramanmaraş’ın Pazarcık ilçesinde sabah saat 4.17’de 7,7 büyüklüğünde deprem, 9 saat sonra da Elbistan ilçesinde 7,6 büyüklüğünde deprem meydana geldi.
Söz konusu afetler, 15 milyona yakın nüfusun yaşadığı Kahramanmaraş, Hatay, Gaziantep, Adıyaman, Malatya, Kilis, Şanlıurfa, Adana, Osmaniye, Diyarbakır ve Elazığ’da büyük yıkıma ve can kaybına neden oldu.
20 Şubat 2023’te Hatay’ın Defne ilçesinde meydana gelen 6,4 büyüklüğündeki deprem, ardından gelen en büyüğü 5,8 olan artçı sarsıntılarla yıkımın boyutlarını artırdı. İçişleri Bakanlığı’nın paylaştığı verilere göre, söz konusu depremler 11 il, 124 ilçe, 6 bin 929 köy ve mahallede 120 bin kilometrekarelik alanda etkili olurken, bu afette 53 kayıp verdik. bin 537 kişi hayatını kaybetti, 107 bin 213 vatandaş ise yaralandı.
Depremin görmezden gelinmesi felaketin ciddiyetini artırdı
Bilim insanları Doğu Anadolu Fayı’na dikkat çekiyor ve bu fay hattındaki illeri olumsuz etkileyecek depremler konusunda uyarılarda bulunuyordu. Depremler tahmin edilemeyecek kadar geniş bir alanı etkileyerek dünya çapında benzeri görülmemiş büyüklükte bir felakete dönüştü.
Öylesine beklenmedik bir durum ortaya çıktı ki, acil durum hazırlıkları ve planlamaları anlamsızlaştı. Normalde bir ilde deprem meydana geldiğinde komşu ve yakın illerde yardım çalışmalarının organize edilmesine dayalı planlar, 11 ili aynı anda etkileyen böylesi bir felaket karşısında yetersiz kalıyordu.
Ancak mevcut yasa ve yönetmeliklere uygun, sıkı kontrollere uygun inşaatlar yapılsaydı, can ve mal kaybının bu kadar yüksek olmayacağını bilmek üzüntüyü daha da artırıyor. Cumhuriyet tarihinin en büyük felaketlerinden birini yaşadığımız bu trajik olayın ardından Türkiye’nin tüm kamu kurum ve kuruluşları, sivil toplum kuruluşları, uluslararası yardım kuruluşları, iş dünyası temsilcileri ve gönüllüler hemen organize olup akın etti. Enkaz altında kalanları kurtarmak ve yaraları iyileştirmek için afet bölgesine gidiyoruz.
Bizi birleştiren, geleceğe umutla bakmamızı sağlayan en değerli erdemimiz olan dayanışma bir kez daha ortaya çıktı. Daha önce yaşanan doğal afetlerden edinilen tecrübelerle herkes el ele vererek su, gıda, ilaç, hijyen malzemeleri, giyim ve temel ihtiyaç malzemelerini topladı, yardım malzemeleriyle dolu kamyonlar bölgeye akın etti. Yaşanan aksaklıklara rağmen gönüllüler ve personel, çözüm üretmek ve mevcut kaosu düzene sokmak için dünyada eşine az rastlanır bir çaba gösterdi.
İçişleri Bakanlığı verilerine göre bölgede günlük ortalama 4 milyon kişiye gıda yardımı yapıldı, 20 milyon gıda kolisi dağıtıldı, yaklaşık 150 bin yardım tırı bölgeye ulaştırılarak dağıtımları koordine edildi. Sarsıntılar 38 bin 901 binanın çökmesine neden olurken, hayatta olduğu belirlenen 26 bin binada arama kurtarma çalışmaları yapıldı.
Deprem bölgesinde müdahale çalışmalarında 11 bin 488’i uluslararası işçi, 35 bin 250 arama kurtarma çalışanı ve 142 bin güvenlik görevlisi olmak üzere toplam 650 bin işçi görev yaptı. AFAD uyumunda 93 ülkeden kamu kurumları, sivil toplum kuruluşları, üniversiteler, belediyeler, gönüllüler ve arama kurtarma ekipleri büyük bir dayanışma örneği sergiledi.
Afetzedelerin barınma sorununun çözümü için ilk etapta bölgeye 1 milyon çadır sevk edildi. Bazıları tek tek dağıtıldı. 350 çadırkent alanında 645 bin çadır kuruldu ve buralarda yaklaşık 2,5 milyon afet mağduruna geçici barınma imkanı sağlandı. Bütün bunlar yapılırken depremden etkilenen ve yakınlarının yanına gitmek isteyen 3 milyon 549 bin afetzede de tahliye edildi.
Bölgeye aktarılan kaynak 107 milyar liraya yaklaştı
Bu noktada 414 konteyner şehrinde 215 bin 224 konteyner kurulumu yapıldı ve bu şehirlerde 691 bin afet mağduru hayata tutunuyor. İçişleri Bakanlığının verilerine göre 349 bin haneye 14 milyar 453 milyon lira kira destek ödemesi yapıldı.
Bu kapsamda ev sahiplerine 7 bin 500 lira, kiracılara ise 5 bin lira aylık kira destek ödemesi yapılmaya devam ediliyor. Deprem bölgesine toplam 106 milyar 728 milyon lira aktarıldı. Depremin ardından başlatılan ‘Türkiye Tek Yürek’ kampanyasında 128 milyar 949 milyon lira toplandı. Bunun 79 milyar 263 milyon lirası harcandı. Nakdi yardımların yanı sıra benzer yardımlarda da dayanışma örnekleri sergilendi. Unutmak depremin açtığı yaraları derinleştirir.
Dayanışma hepimizi daha güçlü kılacaktır. Bu acıların bir daha yaşanmaması depreme ve diğer afetlere dayanıklı şehirler inşa etmekle mümkün. Ayrıca yeni nesillere afet bilinci kazandırmak ve deprem gerçeğini kabul ederek hayat kurmanın değerini anlamalarını sağlamak, gelecekte benzer acıların yaşanmasının önüne geçebilir.
Enkaz kaldırma çalışmaları sürüyor
İçişleri Bakanı Ali Yerlikaya, deprem sonrası hasar tespit çalışmalarının yapılması ve enkazların kaldırılması konusuna hassasiyetle yaklaştıklarını kaydetti. 2 milyon 302 bin bina ve 6 milyon 227 bin bağımsız bölümde hasar tespiti yapıldığını açıklayan Yerlikaya, “Acil olarak yıkılan ve çöken 60 bin 421 binanın enkazı 68 günde tamamen kaldırıldı. 166 bin 602 binanın enkazı ise 68 günde tamamen kaldırıldı. Şu ana kadar 200 bin 401 ağır hasarlı bina kaldırıldı.” Hacimsel olarak enkaz kaldırmanın yüzde 91’i tamamlandı.
Geriye kalan enkaz kaldırma işlemleri yoğun bir şekilde devam ediyor” dedi. Hak sahipliği sürecinin 30 Mayıs 2023’te başladığını hatırlatan Yerlikaya, bu kapsamda 30 milyon belgenin incelendiğini ve bu çalışmaların 211 günde tamamlandığını belirtti. Yerlikaya, “Tüm süreçler tamamlandıktan sonra 389 bin konut yapılacak. 40 bin 658 işyeri, 11 bin 531 ahır olmak üzere toplam 441 bin 567 tapu belirlendi. İllerde toplam 250 bin bağımsız bölümün ihalesi yapıldı.” , ilçeler ve kırsal alanlar” dedi.
Unutmak depremin açtığı yaraları derinleştirir. Dayanışma hepimizi daha güçlü kılacaktır. Bu acıların bir daha yaşanmaması depreme ve diğer afetlere dayanıklı şehirler inşa etmekle mümkün. Ayrıca yeni nesillere afet bilincinin kazandırılması benzer acıların önüne geçecektir.
